جاهای دیدنی اطراف قلعه دختر: راهنمای جامع گردشگری

ایران سرزمینی باستانی با گنجینه های بی شمار تاریخی و طبیعی است. در میان این گنجینه ها نام هایی وجود دارند که بارها و بارها تکرار شده اند و هر بار داستانی نو برای گفتن دارند. «قلعه دختر» یکی از همین نام هاست؛ نامی که بر بلندای دژهای کهن در نقاط مختلف ایران نشسته و هر کدام جذابیت های منحصربه فرد خود را دارند. اگر شما هم در جستجوی جاهای دیدنی اطراف قلعه دختر هستید و می خواهید بدانید این دژهای اسرارآمیز کجا واقع شده اند و چه گوهرهایی در نزدیکی آن ها نهفته است با ما همراه شوید. این مقاله راهنمای شما برای کشف مهم ترین قلعه های دختر ایران و برنامه ریزی سفری خاطره انگیز به دیدنی های اطراف آن هاست با تمرکز ویژه بر قلعه دختر ساوه و قلعه دختر بشرویه.

چرا نام قلعه دختر اینقدر رایج است؟

وجه تسمیه «قلعه دختر» در بسیاری از موارد ریشه در افسانه ها تاریخ باستان و حتی ویژگی های طبیعی این مکان ها دارد. معمولاً این قلعه ها به دلیل موقعیت استراتژیک بسیار دشوار و تسخیرناپذیری با نام دختر که نمادی از بکارت و دست نیافتنی بودن است نام گذاری شده اند. همچنین برخی از آن ها ارتباط با آیین مهر یا الهه آناهیتا (الهه آب ها باروری و نگهبان دژها) در دوران پیش از اسلام و به ویژه دوره ساسانیان دارند و به عنوان آتشکده یا نیایشگاه کاربرد داشته اند.

مهم ترین قلعه های دختر ایران کدامند؟

در ایران چندین اثر تاریخی و طبیعی با نام «قلعه دختر» شناخته می شوند. مهم ترین و معروف ترین آن ها که اغلب مقاصد گردشگری هستند عبارتند از:

• قلعه دختر ساوه (استان مرکزی)
• قلعه دختر بشرویه (استان خراسان جنوبی)
• قلعه دختر فیروزآباد (استان فارس)
• قله قلعه دختر (در رشته کوه البرز مرکزی نزدیک تهران)

در ادامه به معرفی دیدنی های اطراف دو قلعه دختر ساوه و بشرویه که مورد توجه کاربران بوده اند می پردازیم و اشاره ای مختصر به قلعه دختر فیروزآباد خواهیم داشت.

دیدنی های اطراف قلعه دختر ساوه در استان مرکزی

قلعه دختر ساوه که به نام محلی قیز قلعه سی نیز شناخته می شود یکی از ارزشمندترین آثار باستانی ایران است که بر فراز کوه هندس در نزدیکی شهر ساوه در استان مرکزی قرار گرفته است. این قلعه ساسانی با معماری خیره کننده و موقعیت مشرف بر دشت ساوه مقصدی عالی برای علاقه مندان به تاریخ معماری و طبیعت گردی سبک است.

درباره قلعه دختر ساوه

تاریخ دقیق ساخت قلعه دختر ساوه به درستی مشخص نیست اما شواهد معماری آن را به دوره ساسانیان نسبت می دهند. این دژ مستحکم که احتمالاً در دوره های بعدی مانند اسماعیلیان تیموری و صفوی نیز مورد استفاده قرار گرفته شامل بخش هایی چون شاه نشین حصارها و دیوارهای دفاعی است. مصالح به کار رفته در آن عمدتاً سنگ آجر و گچ نیم کوب هستند و معماری آن شباهت هایی به قلعه های الموت و قهستان دارد.

جاهای دیدنی اطراف قلعه دختر ساوه

سفر به قلعه دختر ساوه تنها به بازدید از این بنای باستانی محدود نمی شود. اطراف این قلعه و در شهرستان ساوه جاذبه های دیگری نیز وجود دارند که می توانند برنامه سفر شما را پربارتر کنند:

روستای قیزقلعه

این روستا در نزدیکی قلعه قرار دارد و دسترسی به قلعه از طریق آن امکان پذیر است. طبیعت اطراف روستا به ویژه کوه های سرخ رنگ چشم اندازی زیبا ایجاد کرده اند.

مسجد جامع ساوه

یکی از قدیمی ترین و مهم ترین مساجد ایران با معماری سلجوقی و ایلخانی که در شهر ساوه واقع شده است و بازدید از آن توصیه می شود.

سد الغدیر و دریاچه ساوه

این سد در نزدیکی قلعه دختر قرار دارد و دریاچه ای که پشت آن تشکیل شده مکانی برای استراحت و لذت بردن از طبیعت است هرچند نقش آن در نزدیکی قلعه به عنوان جاذبه طبیعی نیازمند توجه به ملاحظات زیست محیطی است.

پل های تاریخی شاه عباسی

در نزدیکی قلعه دختر ساوه بقایای پل های تاریخی از دوره صفوی وجود دارد که به پل شاه عباسی معروفند. دو مورد از آن ها شامل پل هفت چشمه و پل یک چشمه از آثار ملی ایران هستند و دیدن آن ها خالی از لطف نیست.

اطلاعات کاربردی برای بازدید از قلعه دختر ساوه

مسیر دسترسی: قلعه دختر در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب ساوه واقع شده است. برای رسیدن به آن می توانید از مسیر جاده ساوه به تفرش استفاده کنید و سپس از طریق روستاهای آسیابک بند یا سرخده به سمت روستای قیز قلعه بروید. مسیر پایانی تا قلعه خاکی است و بخش هایی از آن نیاز به کوهنوردی دارد. مسیر روستای سرخده اغلب توسط گردشگران توصیه می شود.

بهترین زمان بازدید: فصل های بهار و پاییز به دلیل آب وهوای معتدل بهترین زمان برای بازدید از قلعه دختر ساوه هستند. در پاییز امکان بازدید از باغ های انار ساوه نیز فراهم است.

نکات بازدید: بازدید از قلعه نیاز به آمادگی جسمانی و کفش مناسب کوهنوردی دارد. مسیر دارای پرتگاه هایی است و باید احتیاط کرد. امکانات رفاهی در اطراف قلعه محدود است.

امکانات اقامتی: برای اقامت می توانید از هتل ها و اقامتگاه ها در شهر ساوه استفاده کنید.

دیدنی های اطراف قلعه دختر بشرویه در خراسان جنوبی

قلعه دختر بشرویه بنایی تاریخی در نزدیکی شهر بشرویه در استان خراسان جنوبی است. این قلعه که بر فراز کوهی در منطقه ای با اقلیم کویری و طبیعت بکر قرار گرفته با جاذبه های طبیعی و فرهنگی متنوعی در اطراف خود احاطه شده است.

درباره قلعه دختر بشرویه

قلعه دختر بشرویه نیز مانند نمونه ساوه بنایی باستانی است که بر موقعیتی استراتژیک بنا شده و تاریخچه آن به دوره های گذشته بازمی گردد. معماری آن شباهت هایی به قلعه دختر ساوه دارد و بر اهمیت آن در منطقه در طول تاریخ دلالت دارد. بازدید از این قلعه نیازمند پیاده روی و صعود به کوه است.

جاهای دیدنی اطراف قلعه دختر بشرویه

استان خراسان جنوبی و به ویژه منطقه بشرویه دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی شگفت انگیزی هستند که در نزدیکی قلعه دختر بشرویه واقع شده اند:

• چشمه آبگرم مرتضی علی و طاق شاه عباسی: مجموعه ای طبیعی و تاریخی بی نظیر که شامل چشمه آبگرم آب سرد و طاقی که در دوران صفوی بر روی آن ساخته شده می شود. تجربه قدم زدن در آب که در یک سمت سرد و در سمت دیگر گرم است بسیار جذاب است.
• آبشار ازمیغان: واحه ای سرسبز در دل کویر با شالیزارهای برنج نخلستان و آبشار که تضاد شگفت انگیزی با محیط اطراف دارد.
• آبشار تفتو: یکی دیگر از آبشارهای منطقه با طبیعتی زیبا مناسب برای طبیعت گردی.
• دره کال جنی: دره ای اسرارآمیز و شگفت انگیز با دیواره های بلند و اشکال فرسایشی عجیب که محلی ها آن را خانه جن ها می دانسته اند. بازدید از این دره تجربه ای متفاوت خواهد بود.
• روستای اصفهک: روستایی با بافت تاریخی که پس از زلزله سال ۱۳۵۷ بازسازی شده و امروزه به عنوان روستای هدف گردشگری شناخته می شود. معماری خشتی روستا و حس زندگی دوباره در آن دیدنی است.

اطلاعات کاربردی برای بازدید از قلعه دختر بشرویه و اطراف آن

مسیر دسترسی: بشرویه در مسیر ارتباطی شهرهایی مانند بیرجند و طبس قرار دارد و دسترسی به آن از این شهرها امکان پذیر است. مسیر دسترسی به خود قلعه معمولاً خاکی است و نیاز به پیاده روی دارد.

بهترین زمان بازدید: اوایل بهار و پاییز به دلیل آب وهوای ملایم تر برای سفر به منطقه کویری بشرویه مناسب تر هستند. بازدید از مناطق طبیعی مانند کال جنی در فصول معتدل دلپذیرتر است.

نکات بازدید: بازدید از قلعه و برخی جاذبه های طبیعی اطراف نیاز به آمادگی برای پیاده روی دارد. پوشش مناسب برای مناطق کویری و طبیعی ضروری است. حفظ محیط زیست و آثار تاریخی اهمیت فراوانی دارد.

امکانات اقامتی: در شهر بشرویه و به ویژه در روستای اصفهک اقامتگاه های بوم گردی متعددی وجود دارند که تجربه اقامتی سنتی و دلنشین را برای گردشگران فراهم می کنند.

اشاره ای مختصر به دیدنی های اطراف سایر قلعه های دختر

همانطور که گفتیم قلعه های دختر دیگری نیز در ایران وجود دارند. یکی از معروف ترین آن ها قلعه دختر فیروزآباد در استان فارس است.

قلعه دختر فیروزآباد (فارس)

قلعه دختر فیروزآباد که از باشکوه ترین بناهای دوره ساسانی است توسط اردشیر بابکان بنا شده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این قلعه به دلیل موقعیت و معماری خاص خود نمادی از عظمت معماری ساسانی به شمار می رود. در نزدیکی این قلعه آثار تاریخی مهم دیگری مانند کاخ اردشیر بابکان و بقایای شهر باستانی گور (فیروزآباد قدیم) قرار دارند که بازدید از آن ها مکمل سفر به این منطقه خواهد بود.

نکات کلی برای بازدید از قلعه های دختر

بازدید از این قلعه های باستانی و جاذبه های طبیعی اطراف آن ها نیازمند رعایت چند نکته کلی است:

• بسیاری از این قلعه ها بر روی کوه و در ارتفاعات قرار دارند بنابراین آمادگی جسمانی و استفاده از کفش مناسب برای پیاده روی و کوهنوردی سبک ضروری است.
• در صورت امکان و در مسیرهای دشوار یا کمتر شناخته شده استفاده از راهنمای محلی می تواند تجربه بازدید را ایمن تر و پربارتر کند.
• به دلیل موقعیت برخی قلعه ها در مناطق طبیعی پوشش مناسب و همراه داشتن آب و خوراکی کافی اهمیت دارد.
• حفظ آثار تاریخی و محیط زیست از وظایف اصلی هر گردشگر مسئولیت پذیر است. از رها کردن زباله و آسیب رساندن به بناها یا طبیعت اکیداً خودداری کنید.

نتیجه گیری

نام قلعه دختر در جای جای ایران دروازه ای به سوی کشف تاریخ معماری و طبیعت بکر است. از دژ ساسانی ساوه که بر دشت مشرف است تا قلعه بشرویه در دل کویر خراسان و قلعه عظیم فیروزآباد در فارس هر یک داستانی برای خود دارند و با جاذبه های دیدنی متنوعی احاطه شده اند. برنامه ریزی سفر به اطراف این قلعه ها فرصتی استثنایی برای تجربه ایرانگردی و آشنایی با گوشه ای از فرهنگ و طبیعت غنی کشورمان فراهم می آورد.

تجربه های شما از بازدید از قلعه های دختر و دیدنی های اطراف آن ها چیست؟ در بخش نظرات با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید و سوالات خود را مطرح کنید.

سوالات متداول

قلعه دختر کجاست؟

قلعه دختر نام رایجی برای چندین مکان تاریخی و طبیعی در ایران است؛ مهم ترین آن ها قلعه های تاریخی در ساوه (استان مرکزی) بشرویه (استان خراسان جنوبی) و فیروزآباد (استان فارس) هستند.

چگونه می توان به قلعه دختر ساوه رفت؟

برای رفتن به قلعه دختر ساوه باید به حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شهر ساوه بروید و از مسیر روستاهایی مانند قیز قلعه سی یا سرخده به پای کوه دسترسی پیدا کنید. بخش انتهایی مسیر نیاز به پیاده روی و کوهنوردی دارد.

بهترین زمان برای بازدید از قلعه های دختر چه فصلی است؟

بهترین زمان بازدید بستگی به موقعیت جغرافیایی قلعه دارد. برای قلعه های ساوه و بشرویه فصل های بهار و پاییز به دلیل آب وهوای معتدل مناسب تر هستند.

آیا امکان بازدید از داخل قلعه های دختر وجود دارد؟

این قلعه ها عمدتاً شامل بقایای دیواره ها و بخش هایی از بنای اصلی هستند. امکان بازدید از محوطه و بخش های باقی مانده وجود دارد اما انتظار یک بنای کاملاً سالم را نباید داشت.

آیا در اطراف قلعه های دختر امکانات رفاهی یا اقامتی هست؟

معمولاً در نزدیکی خود قلعه ها امکانات محدود است. اما در شهرها یا روستاهای اطراف (مانند ساوه یا بشرویه و روستای اصفهک) امکانات اقامتی مانند هتل یا اقامتگاه بوم گردی وجود دارد.