پیامدهای گسترش ناتو به شمال

عضویت رسمی و نهایی سوید و فنلاند در پیمان آتلانتیک شمالی به معنای گسترش ناتو به شمال خواهد بود. به نظر می آید پس از آغاز جنگ اوکراین، غرب به این نتیجه دست یافته گسترش ناتو به شرق هزینه های راهبردی و تاکتیکی زیادی برای دو سوی آتلانتیک به همراه دارد.

به گزارش رودخان، متن پیش رو یادداشت اختصاصی حنیف غفاری، کارشناس مسایل بین الملل است که در ادامه می خوانید:

سرانجام سوید به عنوان سی و دومین کشور عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به این مجموعه بحرانساز پیوست. این به معنای پایان سیاست بی طرفی استکهلم در نظام بین الملل و ورود مستقیم به منازعات جدید در جهان امروز خواهد بود؛ موضوعی که می تواند برای ساختار دولت رفاه در این کشور و حتی همسایگانش در اسکاندیناوی تاثیر منفی بگذارد.

به این ترتیب با گذشت بیش از دو سال از جنگ  اوکراین، جایگاه این کشور شمال اروپا که درصدد بود به عنوان عضوی از ایتلاف ناتو زیر چتر امنیتی این پیمان درآید، تثبیت شد.

با توجه به عضویت چهار کشور سوید، نروژ، فنلاند و دانمارک در پیمان آتلانتیک شمالی، این منطقه به یکی از جبهه های بالقوه نبرد میان غرب و روسیه تبدیل شده است

اولف کریسترسسون، نخست وزیر سوید و ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو نقش بسزایی در پیشبرد این روند ایفا کردند. منتقدان عضویت سوید در ناتو معتقدند ورود به منازعات بیرونی مناسبات داخلی این کشور اروپایی را نیز از جنبه منفی تحت تاثیر قرار خواهد داد.

سوید در دهه های اخیر و در قبال برخی بحران های بین المللی در کسوت میانجی یا واسطه ایفای نقش کرده، اما اکنون به جزیی از منازعات جهانی تبدیل شده و همین موضوع نقش سنتی آن را به چالش کشیده است.

ماجرا به این نقطه ختم نمی شود؛ عضویت رسمی و نهایی سوید و فنلاند در پیمان آتلانتیک شمالی به معنای گسترش ناتو به شمال خواهد بود. به نظر می آید پس از آغاز جنگ اوکراین، غرب به این نتیجه دست یافته گسترش ناتو به شرق هزینه های راهبردی و تاکتیکی زیادی برای دو سوی آتلانتیک به همراه دارد. از این رو گسترش دامنه اعضای ناتو را به صورت نامتقارن شکل داده و شمال اروپا را به تازه ترین پایگاه خود در تقابل ژیواستراتژیک با روس ها تبدیل کرده است.

نکته قابل توجه آینده پژوهی منازعات راهبردی غرب-روسیه پس از گسترش قلمروی ناتو به شمال اروپاست. پیش تر حوزه نوردیک و اسکاندیناوی حکم تهدید ماهوی برای مسکو نداشت. حتی به صورت رسمی و غیر رسمی میان کاخ کرملین و مقام های این کشورها در راستای مهار و کنترل تنش ها با غرب تعاملاتی شکل می گرفت.

اکنون حتی روسیه نمی تواند از استکهلم و هلسینکی به عنوان پیام رسان یا طرف مشورت استفاده کند. با توجه به عضویت چهار کشور سوید، نروژ، فنلاند و دانمارک در پیمان آتلانتیک شمالی، این منطقه به یکی از جبهه های بالقوه نبرد میان غرب و روسیه تبدیل شده است. تهدید مسکو در زمینه استقرار زیردریایی های اتمی در دریای بالتیک ناظر بر همین گزاره واقعی است.

اینکه همه طرف ها (روسیه و کشورهای حوزه اسکاندیناوی) در عرصه بازدارندگی و کنترل تنش های محتمل میان یکدیگر تا چه اندازه موفق خواهند بود، مشخص نیست؛ ولی مسجل است با گذار بشریت به قرن بیست و یکم و تغییراتی که در حوزه امنیت جهانی رخ داده، برخی پدیده ها به صورت ناگهانی و به دور از کنترل بازیگران رخ خواهد داد.

در همین راستا نمی توان تنش های احتمالی میان روسیه و کشورهای حوزه اسکاندیناوی را صرفاً بالقوه قلمداد کرد، زیرا تحت تاثیر شرایطی ویژه می توانند حالت بالفعل پیدا کنند.

پایان خبر رودخان