مذاکره برای معامله  – رودخان

رابطه ایران و آمریکا مدتهاست به عنوان یک موضوع و مسئله در جامعه جهانی مورد توجه است که تاثیرات عمیق و مهمی در منطقه خاورمیانه غرب آسیا به جای گذاشته است. تاثیراتی که بیش از همه در روابط اجتماعی داخل ایران مشهود بوده و سایه سنگین آن در تمامی عرصه ها دیده می شود. 

آنچه تاکنون در سوابق مذاکرات بین المللی در این مذاکرات به چشم می خورد نوعی مذاکره است که می توان آن را مذاکره برای مذاکره نامید اساس و بنیان این نوع مذاکره از دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد و دبیری شورای عالی امنیت ملی آقای سعید جلیلی گذاشته شد به گونه ای که اساسا اعتقادی به اصول و مبانی مذاکره برای معامله و رسیدن به نتیجه ای منطبق بر منافع ملی وجود نداشت و مذاکرات صرفا برای تعیین دستور جلسه و محل بعدی مذاکره بود که مشهور به هیجانات پایتخت نوردی شده بود. این نوع مذاکره نتایج فاجعه باری برای امنیت و اقتصاد ملی داشت که منجر به صدور قطعنامه های مکرر سازمان ملل و تحریم های فزاینده جهانی علیه مردم ایران شد. 

اکنون با روی کار آمدن همزمان روسای جمهور جدید در دو کشور مجددا بحث مذاکرات دو کشور در دو عرصه داخلی و بین المللی مطرح است که این شروع مجدد بیانگر نیاز طرفین و بازیگران پپرامون به یافتن راه حلی مناسب برای این مسئله است. 

آنچه مسلم است در دور جدید مذاکرات باید هر فرایندی رویکردی تعاملی برای دست یافتن به معامله ای عینی داشته باشد. مذاکره برای معامله نیز اصولی دارد که مهمترین وجه آن داشتن امتیازات یا داده های ارزشمند برای معامله استُ واقعیت آن است که چنانچه یک طرف مذاکره امتیاز یا محصولی ارزشمند در مذاکره نداشته باشد مذاکره را به سمت فرسایشی شدن هدایت می کند و طرف دیگر با آگاهی یافتن از ضعف طرف مقابل او را در بازی مذاکره نگاه می دارد تا توهم قدرتمندی را در وی القا کند و با غوطه ور کردن رقیب در توهم به کاهش تدریجی وضعیت موجودش بپردازد. 

اما چنانچه طرفین مذاکره داده های متناسب با قدرت خود داشته باشند با ارائه امتیازات به یکدیگر مذاکره را تا سطح رسیدن به یک معامله برد نسبی سوق می دهند. 

با توجه به تحولات اخیر و عمیق منطقه که منجر به دگرگونی هایی در ساختار سیاسی و اجتماعی شده است جمهوری اسلامی ایران برای مذاکره با آمریکا یا هر بازیگر دیگری باید توان چانه زنی و امتیازات عینی و ملموس خود را بازتعریف و واقع گرایانه ارائه دهد تا گرفتار گرداب طرفهای مقابل و جریان نفوذ که مذاکره را برای مذاکره تنظیم می کنند نشود در غیر این صورت مذاکرات فرسایشی و مجازی تفاوتی با مذاکره در خلاء توانمندی و اقتدار ندارد و می تواند آسیب زننده و خسارت بار باشد.  

البته باید توجه داشت عدم مذاکره برای حل مسئله و مشکل نیز می تواند این تلقی را ایجاد که آورده قابل عرضه و پرتوانی و ارائه برای مذاکره وجود ندارد که قهراً برداشت و استباط نادرست و انحرافی جز ضعف و ناتوانی به دنبال نخواهد داشت و زمینه عدم تعادل صحیح در تنظیم محاسبات و تصمیم گیری های ظالمانه و متجاوزانه را ایجاد خواهد کرد.