ابطال معامله وکیل با خود

ابطال معامله وکیل با خود، موضوعی است که وقتی وکیلی مال موکلش را، حالا چه به خودش یا به کس دیگری، به قیمتی خیلی کمتر از آنچه که باید می فروشد و مصلحت موکلش را در نظر نمی گیرد، مطرح می شود. در این حالت، این معامله از نظر قانونی فضولی به حساب می آید و بدون تأیید موکل، باطل خواهد بود.

تاحالا شده فکر کنید به وکیلتان وکالت تام و تمام بدهید که کارهایتان را انجام دهد و بعدا نگران شوید که نکند او به فکر منافع خودش باشد تا منافع شما؟ واقعیت این است که وکیل شما، مثل یک امانت دار است و وظیفه دارد همیشه و در همه حال، مصلحت شما را در نظر بگیرد. این موضوع، یعنی ابطال معامله وکیل با خود، یکی از چالش برانگیزترین مسائل حقوقی است که می تواند برای هر کسی پیش بیاید. وقتی وکیل از اختیاراتش سوءاستفاده می کند یا بدون توجه به صلاح موکل، دست به معامله ای می زند، اینجاست که پای قوانین و پیچیدگی های حقوقی به میان می آید.

خوشبختانه، سیستم قضایی ما بیکار ننشسته و برای حمایت از حقوق موکلین، راهکارهای مهمی در نظر گرفته است. یکی از مهم ترین این راهکارها، رأی وحدت رویه شماره ۸۴۷ دیوان عالی کشور است که مثل یک چراغ راهنما عمل می کند و تکلیف خیلی از این پرونده ها را مشخص کرده. در این مقاله می خواهیم با هم قدم به قدم پیش برویم و ببینیم اصلا وکیل چه اختیاراتی دارد، چه وقت معامله اش با خودش باطل است، رأی وحدت رویه ۸۴۷ چه می گوید و اگر خدایی نکرده چنین مشکلی برایتان پیش آمد، چطور باید از حقوق خودتان دفاع کنید. پس بیایید با هم وارد این دنیای پر از جزئیات حقوقی شویم.

وکالت؛ قصه اعتماد و مسئولیت

ببینید، وکالت چیست؟ خیلی ساده بخواهیم بگوییم، شما به یک نفر اعتماد می کنید که کارهایتان را انجام دهد. این کارها می تواند خیلی ساده باشد، مثلاً گرفتن یک گواهی، یا خیلی پیچیده، مثل فروش یک ملک بزرگ. در دنیای حقوق، به این رابطه، «عقد وکالت» می گویند. حالا این وکالت انواع مختلفی دارد که هر کدام قواعد خودش را دارد.

انواع وکالت؛ از عام تا بلاعزل

وکالت را می شود به چند دسته تقسیم کرد:

• وکالت عام: اینجا وکیل اختیار دارد در مورد همه کارهای موکل اقدام کند، البته در چارچوب قانون. مثلاً شما به یک وکیل همه کارهایتان را می سپارید.
• وکالت خاص: در این نوع، اختیارات وکیل فقط به یک یا چند مورد خاص محدود می شود. مثلاً فقط برای فروش یک ماشین یا یک خانه.
• وکالت مطلق: در اینجا، نوع کار مشخص است (مثلاً فروش ملک)، اما جزئیات آن (مثل قیمت یا خریدار) دقیقاً تعیین نشده است.
• وکالت مقید: برعکس مطلق، جزئیات هم در اینجا مشخص است. مثلاً ملک را به قیمت حداقل فلان و به شخص الف بفروش.
• وکالت بلاعزل: این یکی خیلی مهم است. در این نوع وکالت، موکل نمی تواند وکیل را عزل کند، یعنی از کار برکنارش کند، مگر اینکه مدت وکالت تمام شود یا کار مورد وکالت انجام شده باشد. این نوع وکالت ها دردسرهای خاص خودشان را دارند که جلوتر بیشتر در موردشان حرف می زنیم.

حالا فارغ از اینکه وکالتتان چه نوعی است، یک اصل اساسی وجود دارد: وکیل، امین شماست. یعنی چی؟

وکیل؛ امین و نماینده شما

وقتی شما به کسی وکالت می دهید، در واقع دارید او را نماینده و امین خودتان می کنید. این ید امانی یعنی وکیل باید با مال و منافع شما طوری رفتار کند که انگار مال خودش است، بلکه با احتیاط بیشتری! این یعنی او باید نهایت دقت و صداقت را به خرج دهد و اجازه ندارد از این موقعیت برای منافع شخصی خودش سوءاستفاده کند. قاعده فقهی الامین لایضمن (امین ضامن نیست) هم همین را می گوید، مگر اینکه امین (در اینجا وکیل) تقصیر کند یا از حدود امانت داری خارج شود. اینجاست که پای مسئولیت حقوقی به میان می آید.

رعایت مصلحت و غبطه موکل؛ ستون فقرات وکالت

مهم ترین چیزی که هر موکلی باید بداند، ماده ۶۶۷ قانون مدنی است که می گوید: وکیل باید در تصرفات و اقدامات خود، مصلحت موکل را رعایت نماید و از آنچه موکل صراحتاً به او اختیار داده یا بر حسب قرائن و عرف و عادت، داخل در اختیارات اوست، تجاوز نکند.

حالا مصلحت و غبطه یعنی چه؟ این دو کلمه شاید شبیه هم به نظر برسند، اما تفاوت های ظریفی دارند:

• مصلحت: یعنی آنچه که برای موکل مفید و سودمند است. اینجا بیشتر به جنبه های کلی و منطقی تصمیم گیری اشاره دارد.
• غبطه: این کلمه کمی عمیق تر است و به سود واقعی و باطنی اشاره دارد. یعنی نه فقط یک منفعت ظاهری، بلکه چیزی که واقعاً به نفع موکل باشد و از او ضرری دور کند.

پس، حتی اگر وکیل طبق وکالتنامه شما اختیار کامل داشته باشد، باز هم باید حواسش به مصلحت و غبطه شما باشد. مثلاً یک وکیل حق دارد ملک شما را بفروشد (عمل در حدود اختیارات)، اما اگر آن را به قیمت خیلی پایین و غیرمتعارف بفروشد، مصلحت شما را رعایت نکرده، حتی اگر اختیار فروش داشته باشد. اینجاست که مشکل شروع می شود.

معامله وکیل با خودش؛ داستان پر پیچ و خم

یکی از نقاط حساس در بحث وکالت، این است که آیا وکیل می تواند با خودش معامله ای انجام دهد؟ یعنی مثلاً ملک موکل را به اسم خودش بزند؟

اصل بر ممنوعیت؛ مگر با اجازه صریح

اصولاً در معاملات، اگر یک نفر هم وکیل باشد و هم طرف معامله، تضاد منافع پیش می آید. به همین خاطر، قاعده کلی این است که وکیل نمی تواند با خودش معامله کند، مگر اینکه موکل صریحاً به او اجازه داده باشد. مثلاً در ماده ۱۰۷۲ قانون مدنی، صراحتاً در مورد عقد نکاح گفته شده که وکیل در ازدواج، نمی تواند موکل را برای خودش زن بگیرد، مگر با اجازه موکل.

حالا این اجازه صریح چیست؟ در وکالتنامه ها گاهی عبارتی مثل وکیل اختیار دارد مال را به هر شخص و به هر قیمتی، ولو به خود، بفروشد می بینیم. این ولو به خود همان اجازه صریح است. اما حتی با وجود این عبارت، آیا وکیل هر کاری دلش خواست می تواند بکند؟ خب، نه! اینجا دقیقا همان جایی است که باید مصلحت موکل رعایت شود.

وقتی فروش به خود مجاز است، آیا مصلحت فراموش می شود؟

اینجا نقطه کلیدی بحث ماست. حتی اگر شما صراحتاً به وکیلتان اجازه داده باشید که خودش مال شما را بخرد، او باز هم مسئول است که مصلحت و غبطه شما را رعایت کند. یعنی نمی تواند به خاطر اینکه شما به او اجازه فروش به خودش را داده اید، ملک شما را به یک دهم قیمت بفروشد و به اسم خودش بزند!

حقوقدانان برجسته ای مثل دکتر کاتوزیان و دکتر صفایی هم بر این موضوع تاکید دارند. به نظر آن ها، عبارت ولو به خود فقط راه را برای انجام معامله با خود وکیل باز می کند، نه اینکه وکیل را از رعایت وظیفه امانت داری و مصلحت موکل معاف کند. یعنی اگر وکیل مال شما را به خودش فروخت، باید به قیمت عادلانه و متعارف بازار باشد، نه کمتر.

رعایت نکردن مصلحت؛ فضولی یا باطل؟

حالا اگر وکیلتان مصلحت شما را رعایت نکرد و مثلاً مال شما را به قیمتی خیلی پایین فروخت، تکلیف چیست؟ این معامله چه وضعیتی پیدا می کند؟

چطور بفهمیم مصلحت رعایت نشده؟

مهم ترین معیار برای تشخیص رعایت یا عدم رعایت مصلحت، عرف است. یعنی اگر یک آدم معمولی و عاقل در جامعه، ببیند که این معامله به ضرر موکل است، پس مصلحت رعایت نشده. مثلاً وقتی یک ملک چند میلیارد تومانی، به قیمت چند ده میلیون تومان فروخته می شود، عرفاً این یک ثمن بخس (قیمت بسیار پایین و غیرمتعارف) است و نشان می دهد که مصلحت موکل رعایت نشده.

قصد و نیت وکیل هم مهم است. آیا وکیل عمداً و با سوءنیت این کار را کرده یا سهواً؟ در هر صورت، نتیجه حقوقی عمل (فضولی بودن معامله) معمولاً یکسان است، اما ممکن است در دعواهای دیگر (مثل مطالبه خسارت یا شکایت کیفری) تفاوت هایی ایجاد کند.

پیامد حقوقی؛ معامله فضولی و بطلان

وقتی وکیل مصلحت موکل را رعایت نمی کند و معامله ای انجام می دهد، پیامد اصلی اش این است که معامله فضولی می شود. فضولی یعنی چه؟ یعنی معامله ای که شخص بدون اذن مالک انجام می دهد. این معامله غیرنافذ است. یعنی چی؟ یعنی تا زمانی که مالک (در اینجا موکل) آن را تأیید نکند (تنفیذ)، اعتبار قانونی کامل ندارد. موکل دو راه دارد:

1. تنفیذ: یعنی معامله را تأیید کند. در این صورت، معامله از ابتدا صحیح و لازم الاجرا می شود.
2. رد: یعنی معامله را تأیید نکند. در این صورت، معامله از اساس باطل می شود و هیچ اثر حقوقی ندارد.

رعایت مصلحت موکل، حتی با وجود اختیار فروش به هر قیمت یا به هر شخص ولو به خود، یک وظیفه اساسی برای وکیل است. اگر وکیل این مصلحت را رعایت نکند و مال را به ثمن بخس بفروشد، معامله فضولی محسوب و در صورت عدم تنفیذ موکل، محکوم به بطلان است.

رأی وحدت رویه شماره ۸۴۷ دیوان عالی کشور؛ نقطه عطف

این رأی، حکم مهمی است که توسط هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر شده و یک بار برای همیشه تکلیف خیلی از ابهامات را مشخص کرده. بیایید ببینیم این رأی چه می گوید و چه اثری دارد.

معرفی و اهمیت رأی

در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، دیوان عالی کشور رأی وحدت رویه شماره ۸۴۷ را صادر کرد. دلیل صدور این رأی، وجود اختلاف نظر بین دادگاه ها در مورد معامله وکیل با خود بود. برخی دادگاه ها می گفتند اگر در وکالتنامه قید شده به هر قیمت و به هر شخص ولو به خود، وکیل هر کاری دلش خواست می تواند بکند، اما برخی دیگر معتقد بودند حتی در این صورت هم باید مصلحت موکل رعایت شود. این رأی، به این اختلاف پایان داد.

خلاصه و گام به گام رأی وحدت رویه ۸۴۷

خب، می رسیم به اصل مطلب. این رأی به زبان ساده می گوید:

1. وکالت و رعایت مصلحت: طبق ماده ۲۴۷ قانون مدنی، می شود مال دیگری را با وکالت فروخت. اما ماده ۶۶۷ قانون مدنی تاکید می کند که وکیل باید در همه کارهایش مصلحت موکل را رعایت کند و از اختیاراتی که صراحتاً یا عرفاً به او داده شده، تجاوز نکند.
2. تفسیر عبارت به هر قیمت یا به هر شخص ولو به خود: اگر در وکالتنامه نوشته شده که وکیل می تواند مال را به هر قیمت یا به هر شخص ولو به خود بفروشد، این عبارت باید به این صورت تفسیر شود که منظور قیمت متعارف است. یعنی این جمله، به وکیل اختیار نمی دهد که مال را به قیمت غیرمتعارف بفروشد.
3. پیامد فروش به ثمن بخس: اگر وکیل آن مال را به قیمتی بفروشد که عرفاً ثمن بخس (خیلی پایین و غیرقابل قبول) باشد، چه به خودش و چه به شخص دیگری، کاری که کرده فضولی محسوب می شود.
4. بطلان معامله: اگر موکل این معامله فضولی را تأیید نکند (تنفیذ نکند)، آن معامله از اساس محکوم به بطلان است. یعنی باطل است و هیچ اثر قانونی ندارد.
5. استثنا: این رأی شامل مواردی نمی شود که معامله قبل از تنظیم وکالتنامه انجام شده باشد.

نتیجه این رأی این است که راه سوءاستفاده از وکالت های مطلق و بلاعزل برای فروش مال به قیمت های غیرمنصفانه، تا حد زیادی بسته شده و حقوق موکلین تقویت شده است.

مراحل عملی برای ابطال معامله وکیل با خود

اگر خدایی نکرده متوجه شدید وکیلتان چنین معامله ای انجام داده، نگران نباشید! قانون برای شما راهکار گذاشته. مراحلش را با هم مرور کنیم:

گام اول: رد معامله توسط موکل

یادتان باشد، معامله وکیل فضولی است و غیرنافذ. پس اولین کاری که باید بکنید این است که رسماً و صراحتاً این معامله را رد کنید. این رد کردن می تواند به شکل های مختلفی انجام شود:

• اظهارنامه رسمی: بهترین راه این است که یک اظهارنامه قضایی برای وکیل و طرف معامله بفرستید و در آن صراحتاً اعلام کنید که معامله انجام شده را تأیید نمی کنید.
• کتبی یا شفاهی در دادگاه: ممکن است در جریان یک دعوا، این موضوع مطرح شود و شما در دادگاه، معامله را رد کنید.

توصیه ما این است که حتماً رد معامله را به صورت رسمی و با مدرک انجام دهید تا جای هیچ شک و شبهه ای باقی نماند.

گام دوم: تنظیم و تقدیم دادخواست ابطال معامله

بعد از رد معامله، باید دست به کار شوید و دادخواست بدهید. این دادخواست باید شامل موارد زیر باشد:

• عنوان خواسته: اعلام بطلان/ابطال معامله به جهت عدم رعایت مصلحت موکل و در صورتی که سند رسمی هم صادر شده، ابطال سند رسمی را هم قید کنید.
• خواهان: شما (موکل) یا وکیل جدیدی که به او اختیار داده اید.
• خواندگان: هم وکیل متخلف و هم کسی که مال به او منتقل شده (حتی اگر خود وکیل باشد)، باید خوانده دعوا قرار بگیرند.
• دادگاه صالح: اگر موضوع معامله ملک باشد، دادگاهی که ملک در حوزه قضایی آن قرار دارد (دادگاه محل وقوع ملک) صالح به رسیدگی است. اگر مال منقول باشد (مثل ماشین)، دادگاه محل اقامت خوانده.
• ماهیت دعوا: این دعوا یک دعوای مالی است و هزینه دادرسی آن بر اساس ارزش مال مورد معامله محاسبه می شود.

گام سوم: اثبات عدم رعایت مصلحت در دادگاه

حالا باید در دادگاه ثابت کنید که وکیل مصلحت شما را رعایت نکرده و مال را به ثمن بخس فروخته. اینجا نقش کارشناسی رسمی دادگستری خیلی پررنگ می شود. دادگاه یک کارشناس می فرستد تا ارزش واقعی مال را در زمان معامله تعیین کند و مشخص شود آیا قیمت فروش، غیرمتعارف و خیلی پایین بوده یا نه.

علاوه بر کارشناسی، می توانید از دلایل دیگر هم استفاده کنید، مثل:

• شهادت شهود: اگر شاهدانی دارید که از قیمت واقعی مال یا شرایط معامله اطلاع دارند.
• اسناد و مدارک: مثلاً آگهی های فروش مشابه در آن زمان یا هر مدرک دیگری که قیمت واقعی را نشان دهد.

مدارک لازم برای طرح دعوا:

• کپی برابر اصل وکالتنامه
• کپی برابر اصل سند معامله (قولنامه، مبایعه نامه یا سند رسمی)
• کپی برابر اصل سند مالکیت مال (مثلاً سند ملک)
• کپی اظهارنامه رد معامله (در صورت ارسال)
• برگه کارشناسی رسمی (اگر قبلاً گرفته باشید، وگرنه دادگاه ارجاع می دهد)
• مدارک هویتی خواهان

سایر دعاوی مرتبط و جایگزین برای موکل

همیشه ابطال معامله تنها راهکار نیست. گاهی ممکن است موکل به دلایلی نخواهد معامله را باطل کند و به دنبال جبران خسارت باشد یا راهکارهای دیگری را انتخاب کند.

مطالبه خسارت از وکیل (مسئولیت مدنی وکیل)

اگر وکیل به خاطر عدم رعایت مصلحت شما، خسارتی به شما وارد کرده باشد، طبق ماده ۶۶۶ قانون مدنی می توانید از او مطالبه خسارت کنید. در این حالت، شما در واقع معامله را رد نکرده اید، بلکه به نوعی آن را تأیید ضمنی کرده اید و حالا می خواهید خسارتی که به شما وارد شده را از وکیل بگیرید. برای این دعوا باید:

• ثابت کنید که وکیل تقصیر کرده (یعنی مصلحت را رعایت نکرده).
• اثبات کنید که به شما خسارت وارد شده.
• نشان دهید که بین تقصیر وکیل و ورود خسارت، رابطه علیت وجود دارد.

میزان خسارت معمولاً معادل تفاوت قیمت واقعی مال در زمان معامله و قیمتی است که وکیل به آن فروخته است.

فسخ معامله به جهت خیار غبن

خیار غبن یعنی حق فسخ معامله به دلیل وجود تفاوت فاحش و غیرقابل قبول بین ارزش واقعی و قیمت مورد معامله. اگر وکیل مال شما را به قیمت بسیار پایین فروخته باشد، این یک غبن فاحش است و شما ممکن است بتوانید معامله را فسخ کنید. اما نکته مهم این است که اگر در وکالتنامه، حق فسخ به دلیل خیارات (از جمله خیار غبن) از شما ساقط شده باشد، این دعوا پیچیده تر می شود. البته در موارد غبن افحش (غبن خیلی شدید و غیرقابل تصور)، حتی با ساقط شدن خیارات هم ممکن است بتوان معامله را فسخ کرد، که در این مورد رأی وحدت رویه ۸۲۱ دیوان عالی کشور راهگشاست.

ابطال یا انفساخ وکالتنامه

بعضی وقت ها این سوال پیش می آید که آیا با عدم رعایت مصلحت موکل، خود وکالتنامه هم باطل می شود؟ طبق ماده ۶۸۳ قانون مدنی، اگر وکیل عملی برخلاف وکالت انجام دهد، وکالت منفسخ نمی شود، بلکه فقط عمل او فضولی است. پس صرف عدم رعایت مصلحت، لزوماً باعث باطل شدن یا منفسخ شدن وکالتنامه نمی شود و فقط معامله انجام شده توسط وکیل است که باطل می گردد.

نکات پیشگیرانه و توصیه های مهم؛ هوشیار باشید!

بهترین راه، همیشه پیشگیری است. برای اینکه گرفتار دردسرهای ابطال معامله وکیل با خود نشوید، چند نکته مهم را باید در نظر داشته باشید:

برای موکلین:

1. مشاوره حقوقی قبل از اعطای وکالت: هرگز بدون مشورت با یک وکیل متخصص، وکالتنامه تنظیم نکنید، مخصوصاً اگر پای اموال مهم در میان است.
2. دقت در تنظیم وکالتنامه: حواس تان باشد که در متن وکالتنامه از عبارات کلی مثل به هر قیمت و به هر شخص یا ولو به خود به راحتی نگذرید. اگر مجبور به استفاده از این عبارات هستید، حتماً محدودیت هایی مثل حداقل قیمت مورد تأیید موکل یا قیمت کارشناسی را اضافه کنید.
3. تعیین حداقل قیمت و شرایط: در وکالتنامه های فروش، حتماً یک حداقل قیمت یا شرایط فروش مشخص (مثلاً فروش نقدی، فروش به بازار) را قید کنید.
4. نظارت مستمر: بعد از اعطای وکالت، دست روی دست نگذارید. به طور مرتب از وکیل خود گزارش بگیرید و از روند کارها مطلع شوید.
5. پرهیز از وکالت های مطلق و بلاعزل: این نوع وکالت ها، همانطور که گفتیم، ریسک بالایی دارند. تا می توانید از اعطای آن ها خودداری کنید، مگر در موارد کاملاً ضروری و با شناخت کامل و اطمینان ۱۰۰٪ از وکیل.

برای وکلا:

1. تعهد اخلاقی و حقوقی: همیشه به یاد داشته باشید که امین موکل هستید و رعایت مصلحت او، یک وظیفه شرعی، اخلاقی و قانونی است.
2. شفافیت و گزارش دهی: تمامی اقدامات خود را به موکل گزارش دهید و او را در جریان جزئیات قرار دهید.
3. پرهیز از تضاد منافع: هرگز خود را در موقعیتی قرار ندهید که منافع شما با منافع موکل در تعارض باشد، مخصوصاً در مورد معامله با خودتان.

---

سوالات متداول

آیا وکیل می تواند ملک موکل را به قیمت ارزان به خودش بفروشد؟

خیر، طبق رأی وحدت رویه ۸۴۷ دیوان عالی کشور، حتی اگر در وکالتنامه عبارت به هر قیمت یا به هر شخص ولو به خود قید شده باشد، وکیل موظف به رعایت مصلحت موکل است. فروش به قیمت کم که عرفاً ثمن بخس محسوب شود، باعث فضولی شدن معامله شده و در صورت عدم تنفیذ موکل، معامله باطل است.

آیا برای ابطال معامله وکیل با خود مهلت خاصی وجود دارد؟

برای رد معامله فضولی توسط موکل، مهلت خاصی در قانون مدنی به صراحت ذکر نشده است، اما این حق با گذشت زمان نامحدود نیست و باید ظرف مهلت متعارف عرفی و بدون تأخیر غیرموجه انجام شود. در غیر این صورت، ممکن است به عنوان تنفیذ ضمنی تلقی شود. برای طرح دعوای ابطال معامله نیز پس از رد معامله، موکل باید در اسرع وقت اقدام کند.

اگر در وکالتنامه نوشته شده باشد به هر قیمت، باز هم معامله باطل است؟

بله، همانطور که در رأی وحدت رویه ۸۴۷ دیوان عالی کشور تاکید شده است، عبارت به هر قیمت باید محمول بر قیمت متعارف باشد. بنابراین، اگر وکیل مال را به قیمت غیرمتعارف و ثمن بخس بفروشد، حتی با وجود این عبارت در وکالتنامه، معامله فضولی محسوب و در صورت عدم تنفیذ موکل، باطل خواهد بود.

تفاوت دعوای ابطال معامله با فسخ معامله در این مورد چیست؟

دعوای ابطال (اعلام بطلان) معامله زمانی مطرح می شود که معامله از ابتدا فضولی بوده و موکل آن را رد کرده است. در این حالت، معامله از اساس باطل تلقی شده و هیچ اثر حقوقی ندارد. اما دعوای فسخ معامله (مثلاً به دلیل خیار غبن) زمانی است که معامله از نظر ماهوی صحیح و نافذ تلقی شده، ولی به دلیل وجود یکی از خیارات قانونی (مثل غبن فاحش)، موکل حق بر هم زدن آن را پیدا می کند. در دعوای ابطال، موکل معامله را تأیید نکرده، در حالی که در دعوای فسخ، موکل به نوعی معامله را تأیید کرده اما به دلیل ضرر و غبن، خواهان برهم زدن آن است.

اگر وکیل عمدی در عدم رعایت مصلحت نداشته باشد، آیا باز هم معامله باطل است؟

بله، پیامد فضولی بودن و بطلان معامله (در صورت عدم تنفیذ موکل) بیشتر به نفس عمل و عدم رعایت مصلحت برمی گردد، نه لزوماً قصد و نیت عمدی وکیل. یعنی حتی اگر وکیل سهواً مصلحت موکل را رعایت نکرده باشد، باز هم اگر معامله به قیمت غیرمتعارف انجام شده باشد، فضولی است و موکل می تواند آن را رد و درخواست بطلان کند. البته در صورت عدم عمد وکیل، امکان طرح دعوای کیفری (مثل کلاهبرداری) علیه او دشوارتر می شود، اما دعوای ابطال معامله سر جای خود باقی است.

---

نتیجه گیری

در پایان این بحث مفصل، می خواهیم یک بار دیگر روی چند نکته مهم تأکید کنیم: اول اینکه وکیل شما یک امانت دار است، یک امین که قرار است بهترین منافع شما را در نظر بگیرد. دوم اینکه، رعایت مصلحت و غبطه شما، خط قرمز وکیل است و حتی اگر در وکالتنامه عباراتی مثل فروش به هر قیمت یا به هر شخص ولو به خود باشد، این به معنای چشم پوشی از این وظیفه نیست. و در آخر، رأی وحدت رویه شماره ۸۴۷ دیوان عالی کشور، یک ابزار قدرتمند قانونی است که دست سوءاستفاده کنندگان را می بندد و به موکلین این امکان را می دهد که در صورت فروش مالشان به ثمن بخس، معامله را باطل کنند.

یادتان باشد، آگاهی از حقوق خودتان، بهترین سپر دفاعی است. اگر درگیر چنین پرونده هایی شدید، حتماً با یک وکیل متخصص در امور حقوقی و دعاوی وکالتی مشورت کنید. او می تواند با راهنمایی های دقیق و تخصصی، شما را در این مسیر یاری کند و به شما کمک کند تا حقوق از دست رفته تان را باز پس بگیرید.